TY - JOUR ID - 111084 TI - اندازه گیری سریع مواد فعال زیستی لیپیدی موجود در تقطیرات بوگیری روغن کلزا با استفاده از دستگاه کروماتوگراف گازی- طیف سنج جرمی (GC-MS) JO - پژوهش و نوآوری در علوم و صنایع غذایی JA - JRIFST LA - fa SN - 2252-0937 AU - جعفریان اصل, پریسا AU - نیازمند, راضیه AU - شرازی, سید طفیل حسین AD - دانشجوی دکتری، گروه شیمی مواد غذایی، مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، مشهد، ایران AD - دانشیار، گروه شیمی مواد غذایی، مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، مشهد، ایران AD - استاد، مرکز ملی تجزیه و آنالیز شیمی، دانشگاه سند، جامشور، پاکستان Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 9 IS - 4 SP - 351 EP - 362 KW - استرول KW - تقطیرات بوگیری روغن کانولا KW - توکوفرول KW - کروماتوگرافی گازی DO - 10.22101/JRIFST.2020.198661.1137 N2 - تقطیرات بوگیری روغن کلزا یکی از محصولات فرعی و ضایعات کارخانجات فراوری روغن‌های گیاهی می‌باشد که حاوی ترکیبات مغذی باارزش و زیست‌فعال مانند فیتواسترول‌ها، توکوفرول‌ها و اسکالن می‌باشد. در مطالعۀ حاضر برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مانند رنگ (1 اینچ سلول، واحد 5R + Y)، مقدار اسید چرب آزاد (به عنوان درصد اولئیک)، عدد صابونی (میلی‌گرم KOH / g)، روغن خنثی (درصد)، مواد صابونی ناشونده (درصد)، توکوفرول‌های کل (میلی‌گرم درصد)، فیتواسترول‌های کل (درصد) تعیین گردید. از تکنیک فراصوت جهت جزء‌به‌جزء کردن و جداسازی تقطیرات بوگیری کُلزا به بخش متانولی صابونی ناشوندۀ کمتر قطبی و بخش هگزانی که به‌طور عمده حاوی لیپیدها بود، استفاده شد. ترکیب چربی‌های طبیعی موجود در عصارۀ متانولیک تقطیر بی‌بوکنندۀ کُلزا توسط HPLC و ترکیب اسیدهای چرب توسط طیف‌سنجی جرمی کروماتوگرافی گازی (GC-MS) موردبررسی قرار گرفت. اسکوآلن انحراف استاندارد نسبی بالاتری داشت (3 درصد). درحالی‌که توکوفرول‌ها و استرول‌ها انحراف استاندارد نسبی پایین‌تری به‌ترتیب بین 0/36-0/11 و 0/28-0/04 درصد نشان دادند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده فراوان‌ترین ترکیبات در تقطیرات روغن سویا فیتواسترول‌ها بودند (22/14-15/5 درصد). این در حالی ست که غلظت اسکوآلن و توکوفرول به‌ترتیب 2/05-1/9 درصد بود. همچنین تری‌گلیسیریدها اصلی‌ترین گلیسریدهای تقطیرات بودند (1/4 درصد). نتایج این پژوهش نشان داد که بخش حاوی لیپیدهای قطبی با فعالیت زیستی، با استفاده از حلال متانول تحت یک روش غیرمخرب (بدون استفاده از فرایند صابونی‌شدن) به‌طور مؤثری قابلیت جداسازی و استخراج دارد. UR - https://journals.rifst.ac.ir/article_111084.html L1 - https://journals.rifst.ac.ir/article_111084_047f0f1f3e36efbfe09bab84baf9f174.pdf ER -