مطالعه اثر ضد باکتریایی عصاره سلولی حاصل از کشت درون‌شیشه‌ای زیره سیاه (Bunium persicum) و مقایسه آن با عصاره حاصل از بذر و اسانس

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه بیوتکنولوژی و به ‌نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه زیست فناوری مواد غذایی، پژوهشکده علوم و صنایع غذایی

3 استاد گروه بیوتکنولوژی و به ‌نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

4 دانشیار گروه بیوتکنولوژی و به ‌نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در سال‌های اخیر استفاده از گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها به علت مقاومت باکتری‌ها به داروهای شیمیایی رونق یافته است. در این تحقیق اثر ضد باکتریایی عصاره‌های آبی و اتانولی حاصل از کشت سلولی زیره سیاه با استفاده از روش‌های براث ماکرو دایلوشن و انتشار در آگار بر روی باکتری‌های Staphylococus aureus، Escherichia coli و Bacillus subtilis بررسی و با عصاره‌های بذری و رقت‌های مختلف اسانس مقایسه شد.این آزمایش در دو تعداد cfu/ml 106 و 107 از باکتری‌ها انجام شد و از دو آنتی‌بیوتیک‌ جنتامایسین (10 میکروگرم) و تتراسایکلین (30 میکروگرم) به عنوان شاهد مثبت و حلال‌ها به عنوان شاهد منفی استفاده شد.نتایج نشان داد که حداقل غلظت بازدارنده (MIC) برای اسانس حاصل از بذر زیره سیاه در دامنه 3/12 تا 6/25 میلی‌گرم در میلی‌لیتر، برای عصاره حاصل از کشت سلولی 12/5 تا 50 میلی‌گرم در میلی‌لیتر و برای عصاره حاصل از بذر 25 تا 50 میلی‌گرم در میلی‌لیتر بدست آمد. اثر بازدارندگی تیمارها بر روی باکتری S. aureus نسبت به دو باکتری دیگر بیشتر است. همچنین با افزایش تعداد باکتری‌های S. aureus و B. subtilis اثر بازدارندگی تیمارها کاهش یافت ولی این موضوع در E. coli دیده نشد. اثرات بازدارندگی عصاره‌های سلولی حاصل از کشت درون‌شیشه‌ای بر باکتری‌های انتخابی کمتر از اسانس خالص و بیشتر از عصاره‌های بذری و رقت‌های مختلف اسانس بود و لذا به نظر می‌رسد کشت سلولی زیره سیاه روش مناسبی برای تولید ترکیبات ضد باکتریایی باشد.

کلیدواژه‌ها

امیری ح. 1385. بررسی اثرات ضد میکروبی اسانس و عصاره‌های مختلف گیاه Smyrnium cordifolium Boiss بر روی برخی از باکتری‌های بیماری‌زا. فصلنامه علوم دارویی، 15:1-19.
امیری ح. 1385. بررسی مواد متشکله موجود در اسانس و اثرات ضد میکروبی اسانس و عصاره‌های مختلف گیاه Allium jesdianu Boiss.& Buhsem. فصلنامه گیاهان دارویی، 39:1-44.
امیری س.، پیغان ر. و معتمدی ح. 1388. بررسی اثر آنتی باکتریالی عصاره اتانولی، متانولی و آبی سیر و عصاره خام سیر بر روی باکتری آئروموناس سوبریای جدا شده از ماهی کپور. خلاصه مقالات اولین همایش دانشجویی کاربرد گیاهان دارویی در ایران، اهواز، 13-12 اسفند، 23.
چلبیان ف.، نوروزی ح. و موسوی س. ۱۳۸۲. بررسی اثرات ضد میکروبی هفت گونه گیاهی از تیره‌های مختلف بر روی برخی از باکتری‌های بیماری‌زا. فصلنامه گیاهان دارویی، 34:7-37.
دانشمندی س.، سلیمانی ن.، ستاری م. و پورفتح اله ع. ا. 1389. اثرات متقابل دارویی و فعالیت ضد باکتریایی اسانس زیره سبز. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک 75:13-82.
شیرازی م. ح.، فاضلی م. ر. و سلطان م. م. ۱۳۸۲. بررسی اثر ضد میکروبی ۱۰ عصاره گیاهی برروی هلیکوباکترپیلوری و مقایسه آن با آنتی بیوتیک‌های موثر انتخابی. فصلنامه گیاهان دارویی، 53:7-60.
طالعی غ.، مشکوه م. ه. و موسوی ز. 1386. بررسی اثر ضد باکتریایی اسانس زیره سیاه و بومادران. خلاصه مقالات سومین همایش گیاهان دارویی، تهران، 3-2 آبان، 481.  
عباسی ن.، عزیزی جلیلیان ف.، عبدی م. و سیف منش م. 1385. بررسی اثر ضد میکروبی عصاره گیاه Scrophularia striata Boiss بر روی استافیلوکوکوس اورئوس و پسودوموناس ائروژینواز و مقایسه آن با آنتی بیوتیک‌های موثر انتخابی. فصلنامه گیاهان دارویی، 10:1-18.
روجعلیان ف.، کسری کرمانشاهی ر.، عزیزی م. و باسامی م. ر. 1389. بررسی اثر ضد باکتریایی و خاصیت سینرژیستی اسانس سه گیاه دارویی علیه برخی از پاتوژن‌های مهم مواد غذایی به روش میکرودایلوشن. فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 133:26-146.
قهرمان ا. 1372. فلور رنگی ایران. جلد اول، انتشارات موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، صفحات 234-235.
مشکی باف م. ح.، عبداللهی ع.، فصیحی‌ رامندی م.، عدنانی ساداتی س. ج.، مروج ع. و حاتمی ش. 1389. اثرات ضد باکتریایی عصاره هیدروالکی پونه کوهی، مروه تلخ، زرشک وحشی، چای کوهی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، 240:11-245.
مقتدر م.، ایرج منصوری ع.، سالاری ح. و فرهمند آ. 1388. شناسایی ترکیب‌های شیمیایی و بررسی اثر ضد میکروبی اسانس زیره سیاه (Bunium persicum Boiss.). فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20:25-28.
مومنی ل. و زمان‌زاده ب. 1388. بررسی اثرات ضد میکروبی عصاره پیاز و زنجبیل بر روی باکتری‌ها و قارچ کاندیدا آلبیکانس جدا شده از نمونه‌های ادرار افراد مبتلا به عفونت‌های ادراری- تناسلی. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهر‌‌کرد، 81:11-87.
Abubaker A.Z., Ehsan B.R. & Bipinraj N.K. 2010. Antimicrobial activity of six Indian spices. The IUP Journal of Biotechnology, 3: 40-45.
Bendahou M., Muselli A., Grignon-Dubois M., Benyoucef M., Desjobert J.M., Bernardini A. & Costa J. 2008. Antimicrobial activity and chemical composition of Origanum glandulosum Desf. essential oil and extract obtained by microwave extraction: Comparison with hydrodistillation. Food Chemistry, 106: 132-139.
Chintalwar G.J., Gupta S., Roja G. & Bapat V.A. 2003. Protoberberine alkaloids from callus and cell suspension cultures of Tinospora cordifolia. Pharmocetical Biology, 41: 81-86.
Gachkar L., Yadegari D., Bagher Rezaei M., Taghizadeh M., Alipoor Astaneh S. & Rasooli I. 2007. Chemical and biological characteristics of Cuminum cyminum and Rosmarinus officinalis essential oils. Food Chemistry, 102: 898-904.
Goudarzi M., Hamedi A.B., Malekpoor F., Abdizadeh R., Ghasemi Pirbalouti A. & Raissy M. 2011. Sensitivity of Lactococcus garvieae isolated from rainbow trout to some Iranian medicinal herbs. Medicinal Plants Research, 5: 3067-3073.
Haghbeen K., Pourmolaei S., Mareftjo M.J., Mousavi A., Akbari Noghabi K., Hosseini Shirazi F. & Meshkat A. 2011. Detailed Investigations on the Solid Cell Culture and Antimicrobial Activities of the Iranian Arnebia euchroma. Journal of Biomedicine and Biotechnology, 4:1-8.
Iacobellis N.S., Cantore P.L., Capasso F. & Senatore F. 2005. Antibacterial activity of Cuminum cyminum and Carun carvi essential oils. Agricultural and Food Chemistry, 53: 57-61.
Kabuche Z., Boutaghane N., Laggoune S., Kabuche A., Aitkaki Z. & Benlabed K. 2005. Comparative antibacterial activity of five Lamiaceae essential oils from Algeria. International Journal of Aromatherapy, 15: 129-133.
Khaidrov K.K.H., Sadykov Y.V.D., Lebedeva L.D. & Ismaailov M.B. 1991. Composition and pharmacological activity of essential oil from Bunium persicum Boiss. Burdenko fedsch Khimiko Farmatsevticheskii Zhurnal, 25: 73-75.
Khosravinia S., Ziaratnia S.M., Bagheri A., Rajabzadeh G. & Marashi S.H. 2012. Comparison of Cuminaldehyde Contents from Cell Suspension Cultures and Seeds of [Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch.]. Notulae Scientia Biologicae, 4: 49-54.
Marjorie M.C. 1999. Plant Products as Antimicrobial Agents. Clinical Microbiology Review, 12: 564-582.
Menghani E., Pareek A., Negi R.S. & Ojha C.K. 2011. Search for Antimicrobial Potentials from Certain Indian Medicinal Plants. Research Journal of Medicinal Plant, 5: 295-301.
Mewis I., Smetanska I.M., Muller C.T. & Ulrichs C. 2011. Specific poly-phenolic compounds in cell culture of Vitis vinifera L. cv. Gamay Freaux. Applied Biochemistry and Biotechnology, 2: 148-161.
Neef H., Declercq P. & Laekeman G. 1995. Hypoglycaemic activity of selected European plants. Phytotherapy Research., 9: 45-48.
Oroojalian F., Kasra-Kermanshahi R., Azizi M. & Bassami M.R. 2010. Phytochemical composition of the essential oils from three Apiaceae species and their antibacterial effects on food-borne pathogens. Food Chemistry, 120:765-770.
Rahman M.A., & Bari M.A. 2013. Antibacterial Activity of Cell Suspension Cultures of Castor (Ricinus communis L. cv.  Roktima). European Journal of Medicinal Plants, 3:65-77.
Sharififar F., yassa N., & Mozaffarian V. 2010. Bioactivity of Major Components from the Seeds of Bunium persicum (boiss.) Fedtch. Journal of Pharmacy Science, 3: 300-304.
Simoes-Gurgel C., Rocha A.S., Cordeiro L.S., Gayer C.R.M., Castro T.C., Coelho M.G.P., Albarello N., Mansur E. & Rosa A.C.P. 2012. Antibacterial activity of field-grown plants, in vitro propagated plants, callus and cell suspension cultures of Cleome rosea Vahl. Journal of Pharmacy Research, 5: 3304-3308.
Singh G., Kapoor I.P.S., Pandey S.K., Singh U.K. & Singh R.K. 2002. Studies on essential oils: Part 10; Antibacterial activity of volatile oils from some species. Phytotherapy Research, 16: 680-682.
Sokmen A. 2001. Antiviral and Cytotoxic Activities of Extracts from the Cell Cultures and Respective Parts of Some Turkish Medicinal Plants. Turkish Journal of Biology, 25: 343-350.
Syed M. & Hanif M. 1985. Antimicrobial activity of the essential oil of the umbelliferae family part 1. Cuminum cyminum, Coriandrum sativum, Foeniculum vulgar and Bunium persicum oils. Pakistan Journal of Scientific and Industrial Research, 55: 116-120.
Villarreal M.L., Arias C., Feria-Velasco A., Tonatiuh Ramırez O. & Quintero R. 1997. Cell Suspension Culture of Solanum chrysotrichum (Schldl.)-A Plant producing an Antifungal Spirostanol Saponin. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 50: 39-44.
Weinstine R.A. 2001. Controlling antimicrobial resistance in hospitals: Infection control and use of antibiotics. Emerging Infectious Disease, 7: 188-192.
Ziaratnia S.M., Ohyama K., Fattah Hussein A.A., Muranaka T., Lall N., Kunert K.J. & Meyer J.J.M. 2009. Isolation and identification of a novel chlorophenol from a cell suspension culture of Helichrysum aureonitens. Chemicall and Pharmaceutical Bulletin, 11: 1282-1283.
CAPTCHA Image
دوره 2، شماره 1
تیر 1392
صفحه 79-92
  • تاریخ دریافت: 16 دی 1391
  • تاریخ بازنگری: 30 اردیبهشت 1392
  • تاریخ پذیرش: 06 خرداد 1392