پژوهش و نوآوری در علوم و صنایع غذایی
بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی چند نوع عسل و مقایسۀ اثر ضدمیکروبی آنها بر اسینتوباکتر بومانی و انتروکوکوس فکالیس
نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی
نویسندگان
1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه میکروبیولوژی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
2 استادیار، گروه بیوشیمی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
چکیده
امروزه عوارض متعددی ناشى از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای انسان ایجادشده و نیز باکتری‌ها نسبت به تعداد زیادی از آنها مقاوم شده‌اند. لذا توجه بسیاری از پژوهشگران به داروهایى با منشأ طبیعى جلب شده است. هدف از این پژوهش بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی انواع عسل؛ شامل عسل‌های گیاه کبود محصول بهار 1395 و بهار 1396، گیاه پنج‌انگشت محصول بهار 1396 و گیاهان پنبه و آفتاب‌گردان محصول پاییز 1396جمع‌آوری شده از نیشابور بر باکتری‌های اسینتوباکتر بومانی (PTCC:1797) و انتروکوکوس فکالیس (PTCC:1394) بود. همچنین مقایسۀ اثر ضدمیکروبی این عسل‌ها در غلظت‌های مختلف (10، 20، 50 و 70 درصد) بدون استفاده از آمپی‌سیلین و به‌همراه آمپی‌سیلین روی باکتری‌ها انجام شد. نتایج نشان داد تمامی عسل‌ها دارای کیفیت مناسبی بودند، هرچند عسل گیاهان پنبه و آفتاب‌گردان که نسبتاً تازه بود ازنظر خواص فیزیکوشیمیایی به‌طور معنی‌داری از سایر عسل‌ها بهتر است. به‌طوری‌که دارای ترکیبات فنولی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، اسیدیته، پرولین و وزن مخصوص بیشتر و دارای رطوبت کمتر و در کل کیفیت بهتری بود. طبق یافته‌ها تمامی عسل‌های موردبررسی خاصیت باکتریوستاتیک داشتند و افزایش غلظت محلول عسل‌ها باعث افزایش خاصیت ضدمیکروبی آنها شد. همچنین مشخص شد با اضافه‌شدن آمپی‌سیلین به عسل‌ها مقدار تأثیر ضدمیکروبی آنها افزایش می‌یابد. ازنظر خاصیت ضدمیکروبی هم عسل پاییزۀ گیاهان پنبه و آفتاب‌گردان در مقایسه با سایر عسل‌ها بیشترین تأثیر را داشت. درنهایت نتیجه‌گیری می‌شود استفاده از عسل و به‌ویژه عسل تازۀ گیاهان پنبه و آفتاب‌گردان به‌همراه آمپی‌سیلین می‌تواند در جلوگیری از رشد باکتری‌های اسینتوباکتر بومانی و انتروکوکوس فکالیس مؤثر باشد.
کلیدواژه‌ها
بیک‌نژاد، د.، جلیلیان، ح. و چایچی، م. (1392). بررسی خواص فیزیکوشیمیایی نمونه های عسل استان گلستان. نوآوری در علوم و فناوری غذایی، 6(2)، 65-71.
پروانه، و. (1390). کنترل کیفی و آزمایش های شیمیایی مواد غذایی (چاپ ششم): انتشارات دانشگاه تهران.
خدادادی، ج. و جامی، م. م. (1393). عسل درمانی: شگفتی های قرآن کریم (چاپ اول): نشر ندای سینا.
رمزی، م.، کاشانی‌نژاد، م.، صادقی‌ماهونک، ع. و رضوی؛ س. (1393). مقایسه ویژگی های فیزیکوشیمیایی و رفتار رئولوژیکی عسل های طبیعی با عسل های شکری و تقلبی. نشریه پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران، 11(4)، 392-407. doi:https://doi.org/10.22067/ifstrj.v1394i11.28083
سازمان‌ملی‌استاندارد‌ایران. (1386). سبزیجات تازه بسته بندی شده برای آماده سازی-مشخصات و روش های آزمایش. (استاندارد ملی ایران، شمارۀ 10082، چاپ اول). برگرفته از http://standard.isiri.gov.ir/StandardView.aspx?Id=9448
سازمان‌ملی‌استاندارد‌ایران. (a1392). عسل- تعیین مقدار پرولین. (استاندارد ملی ایران، شمارۀ 11145، چاپ اول). برگرفته از http://standard.isiri.gov.ir/StandardView.aspx?Id=1417
سازمان‌ملی‌استاندارد‌ایران. (b1392). عسل-ویژگی ها و روش های آزمون (استاندارد ملی ایران، شمارۀ 92، تجدیدنظر هفتم). برگرفته از http://standard.isiri.gov.ir/StandardView.aspx?Id=36135
سازمان‌ملی‌استاندارد‌ایران. (1393). عسل-ویژگی ها و روش های آزمون. (استاندارد ملی ایران، شمارۀ 92، اصلاحیۀ شمارۀ 1). برگرفته از http://standard.isiri.gov.ir/StandardView.aspx?Id=44261
قرآن‌کریم. سورۀ نحل، آیۀ 69.
قیصری، ح. و حمیدیان‌شیرازی، الف. (1387). مقایسه و ارزیابی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و تقلبات عسل های منطقه شیراز تولید شده در فصول مختلف. پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران، 4(2)، 57-69. doi:https://doi.org/10.22067/ifstrj.v4i2.2083
کامکار، ا. و خدابخشیان، س. (1396). تعیین میزان ترکیبات فنولی، فعالیتهای آنتی رادیکالی و آنتی اکسیدانی عسل سبلان. مجله تحقیقات دامپزشکی، 72(1)، 53-61. doi:https://doi.org/10.22059/jvr.2017.61290
لک‌زاده، ل.، قیصری، ح. و ماهیانه، ع. (1391). مقایسه ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و میکروبی عسل‌های با منشاء گیاهی مختلف در استان اصفهان. تحقیقات دامپزشکی و فرآورده‌های بیولوژیک، 26(3)، 23-30. doi:https://doi.org/10.22092/vj.2013.101020
Abbasi, F., Samadi, F., Jafari, S. M., Ramezanpour, S., & Shams Shargh, M. (2019). Ultrasound-assisted preparation of flaxseed oil nanoemulsions coated with alginate-whey protein for targeted delivery of omega-3 fatty acids into the lower sections of gastrointestinal tract to enrich broiler meat. Ultrasonics Sonochemistry, 50, 208-217. doi:https://doi.org/10.1016/j.ultsonch.2018.09.014 (in Persian)
Abriouel, H., Omar, N. B., Molinos, A. C., López, R. L., Grande, M. J., Martínez-Viedma, P., . . . Galvez, A. (2008). Comparative analysis of genetic diversity and incidence of virulence factors and antibiotic resistance among enterococcal populations from raw fruit and vegetable foods, water and soil, and clinical samples. International Journal of Food Microbiology, 123(1), 38-49. doi:https://doi.org/10.1016/j.ijfoodmicro.2007.11.067
Ajlouni, S., & Sujirapinyokul, P. (2010). Hydroxymethylfurfuraldehyde and amylase contents in Australian honey. Food Chemistry, 119(3), 1000-1005. doi:https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2009.07.057
Al-Jabri, A. A. (2005). Honey, milk and antibiotics. African Journal of Biotechnology, 4(13).
Allen, K., Molan, P., & Reid, G. (1991). The variability of the antibacterial activity of honey. Apiacta, 26(4), 114-121.
Almasaudi, S. B., Al-Nahari, A. A. M., Abd El-Ghany, E. S. M., Barbour, E., Al Muhayawi, S. M., Al-Jaouni, S., . . . Harakeh, S. (2017). Antimicrobial effect of different types of honey on Staphylococcus aureus. Saudi Journal of Biological Sciences, 24(6), 1255-1261. doi:https://doi.org/10.1016/j.sjbs.2016.08.007
Alvarez-Suarez, J. M., Tulipani, S., Díaz, D., Estevez, Y., Romandini, S., Giampieri, F., . . . Battino, M. (2010). Antioxidant and antimicrobial capacity of several monofloral Cuban honeys and their correlation with color, polyphenol content and other chemical compounds. Food and Chemical Toxicology, 48(8), 2490-2499. doi:https://doi.org/10.1016/j.fct.2010.06.021
Amyes, S. G. B. (2007). Enterococci and streptococci. International Journal of Antimicrobial Agents, 29, S43-S52. doi:https://doi.org/10.1016/S0924-8579(07)72177-5
Beiknejad, D., Jalilian, H. R., & Chaichi, M. J. (2014). Investigation of physicochemical properties of Golestan honey samples. Innovation in Food Science and Teshnology (Journal of Food Science and Technology), 6(2), 65-71. (in Persian)
Bertoncelj, J., Doberšek, U., Jamnik, M., & Golob, T. (2007). Evaluation of the phenolic content, antioxidant activity and colour of Slovenian honey. Food Chemistry, 105(2), 822-828. doi:https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2007.01.060
Bertoncelj, J., Golob, T., Kropf, U., & Korošec, M. (2011). Characterisation of Slovenian honeys on the basis of sensory and physicochemical analysis with a chemometric approach. International journal of food science & technology, 46(8), 1661-1671. doi:https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.2011.02664.x
Bogdanov, S., & Martin, P. (2002). Honey authenticity. Mitteilungen aus Lebensmitteluntersuchung und Hygiene, 93(3), 232-254.
Brudzynski, K., & Sjaarda, C. (2014). Antibacterial compounds of Canadian honeys target bacterial cell wall inducing phenotype changes, growth inhibition and cell lysis that resemble action of β-lactam antibiotics. PLoS One, 9(9), e106967. doi:https://doi.org/10.1371/journal.pone.0106967
Cantarelli, M. A., Pellerano, R. G., Marchevsky, E. J., & Camiña, J. M. (2008). Quality of honey from Argentina: study of chemical composition and trace elements. The Journal of the Argentine Chemical Society, 96(1-2), 33-41.
Davies, J. H. V. (1970). The Codex Alimentarius. Journal of the Association of Public Analysis, 8, 53-67.
Dunford, C., Cooper, R., Molan, P., & White, R. (2000). The use of honey in wound management. Nursing Standard (through 2013), 15(11), 63-68.
Escuredo, O., Silva, L. R., Valentão, P., Seijo, M. C., & Andrade, P. B. (2012). Assessing Rubus honey value: Pollen and phenolic compounds content and antibacterial capacity. Food Chemistry, 130(3), 671-678. doi:https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2011.07.107
Eveillard, M., Kempf, M., Belmonte, O., Pailhoriès, H., & Joly-Guillou, M.-L. (2013). Reservoirs of Acinetobacter baumannii outside the hospital and potential involvement in emerging human community-acquired infections. International Journal of Infectious Diseases, 17(10), e802-e805. doi:https://doi.org/10.1016/j.ijid.2013.03.021
Ferreira, I. C. F. R., Aires, E., Barreira, J. C. M., & Estevinho, L. M. (2009). Antioxidant activity of Portuguese honey samples: Different contributions of the entire honey and phenolic extract. Food Chemistry, 114(4), 1438-1443. doi:https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2008.11.028
Fisher, K., & Phillips, C. (2009). The ecology, epidemiology and virulence of Enterococcus. Microbiology, 155(6), 1749-1757. doi:https://doi.org/10.1099/mic.0.026385-0
Gomes, S., Dias, L. G., Moreira, L. L., Rodrigues, P., & Estevinho, L. (2010). Physicochemical, microbiological and antimicrobial properties of commercial honeys from Portugal. Food and Chemical Toxicology, 48(2), 544-548. doi:https://doi.org/10.1016/j.fct.2009.11.029
Gheysari, H. R., & Hamidian, A. R. (2009). Comparison and evaluation of physicochemical properties and adulterations in produced honeys of shiraz province in difeerent seasons. Iranian Food Science and Technology Research Journal, 4(2), 57-69. doi:https://doi.org/10.22067/ifstrj.v4i2.2083 (in Persian)
Hussein, S. Z., Yusoff, K. M., Makpol, S., & Yusof, Y. A. M. (2011). Antioxidant capacities and total phenolic contents increase with gamma irradiation in two types of Malaysian honey. Molecules, 16(8), 6378-6395. doi:https://doi.org/10.3390/molecules16086378
Ibenyassine, K., Mhand, R. A., Karamoko, Y., Anajjar, B., Chouibani, M., & Ennaji, M. (2007). Bacterial pathogens recovered from vegetables irrigated by wastewater in Morocco. Journal of environmental health, 69(10), 47-51.
Iglesias, A., Feás, X., Rodrigues, S., Seijas, J. A., Vázquez-Tato, M. P., Dias, L. G., & Estevinho, L. M. (2012). Comprehensive study of honey with protected denomination of origin and contribution to the enhancement of legal specifications. Molecules, 17(7), 8561-8577. doi:https://doi.org/10.3390/molecules17078561
Iranian National Standardization Organization. (2007). Packed fresh vegetable to ready for use-Specification and test merhods. (ISIRI Standard No. 10082, 1st edition). Retrieved from http://standard.isiri.gov.ir/StandardView.aspx?Id=9448 (in Persian)
Iranian National Standardization Organization. (2013a). Honey- Determination of proline. (ISIRI Standard No. 11145, 1st edition). Retrieved from http://standard.isiri.gov.ir/StandardView.aspx?Id=1417 (in Persian)
Iranian National Standardization Organization. (2013b). Honey-Specification and test methods. (ISIRI Standard No. 92, 7th revision). Retrieved from http://standard.isiri.gov.ir/StandardView.aspx?Id=36135 (in Persian)
Iranian National Standardization Organization. (2014). Honey-Specification and text methods. (ISIRI Standard No. 92, Amendment No. 1). Retrieved from http://standard.isiri.gov.ir/StandardView.aspx?Id=44261 (in Persian)
Jimoh, F., Adedapo, A., Aliero, A., & Afolayan, A. (2008). Polyphenolic Contents and Biological Activities of Rumex ecklonianus. Pharmaceutical Biology, 46(5), 333-340. doi:https://doi.org/10.1080/13880200801887765
Juszczak, L., Socha, R., Rożnowski, J., Fortuna, T., & Nalepka, K. (2009). Physicochemical properties and quality parameters of herbhoneys. Food Chemistry, 113(2), 538-542. doi:https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2008.07.098
Karumathil, D. P., Gaffney, J., Surendran Nair, M., Kollanoor-Johny, A., & Venkitanarayanan, K. (2018). Trans-Cinnamaldehyde and Eugenol Increase Acinetobacter baumannii Sensitivity to Beta-Lactam Antibiotics. Frontiers in microbiology, 9, 1011. doi:https://doi.org/10.3389/fmicb.2018.01011
Kek, S. P., Chin, N. L., Yusof, Y. A., Tan, S. W., & Chua, L. S. (2014). Total Phenolic Contents and Colour Intensity of Malaysian Honeys from the Apis spp. and Trigona spp. Bees. Agriculture and Agricultural Science Procedia, 2, 150-155. doi:https://doi.org/10.1016/j.aaspro.2014.11.022
Kamkar, A., & Khodabakhshiyan, S. (2017). Determination of the total phenolic, flavonoid and antioxidant activity of Sabalan Honey. Journal of Veterinary Research, 72(1), 53-61. doi:https://doi.org/10.22059/jvr.2017.61290 (in Persian)
Khodadadi, J., & Moazzen Jami, M. (2014). Honey Therapy: The Wonders of the Holy Quran (Vol. First Edition): Neda Sina Publications. (in Persian)
Lakzadeh, L., Gheisari, H. R., & Mahianeh, A. H. (2013). Comparison microbial and physicochemical characterization of different origin plant honeys in Esfahan province. Veterinary Researches & Biological Products, 26(3), 23-30. doi:https://doi.org/10.22092/vj.2013.101020 (in Persian)
Lin, M.-F., & Lan, C.-Y. (2014). Antimicrobial resistance in Acinetobacter baumannii: From bench to bedside. World Journal of Clinical Cases: WJCC, 2(12), 787-814. doi:https://doi.org/10.12998/wjcc.v2.i12.787
Moniruzzaman, M., Sulaiman, S., Azlan, S., & Gan, S. (2013). Two-year variations of phenolics, flavonoids and antioxidant contents in acacia honey. Molecules, 18(12), 14694-14710 doi:https://doi.org/10.3390/molecules181214694
Moreti, A. C. d. C. C. (2006). Composição físico-química de amostras de pólen coletado por abelhas africanizadas Apis mellifera (Hymenoptera: Apidae) em Piracicaba, Estado de São Paulo. Ciência Rural, 36(3), 949-953.
Ng, W.-J., Lye, P.-Y., Chan, Y.-J., Lau, Z.-K., & Ee, K.-Y. (2017). Synergistic effect of trigona honey and ampicillin on Staphylococcus aureus isolated from infected wound. International Journal of Pharmacology, 13(4), 403-407. doi:https://doi.org/10.3923/ijp.2017.403.407
Novovic, K., Mihajlovic, S., Vasiljevic, Z., Filipic, B., Begovic, J., & Jovcic, B. (2015). Carbapenem-resistant Acinetobacter baumannii from Serbia: Revision of CarO classification. PLoS One, 10(3), e0122793
Ouchemoukh, S., Louaileche, H., & Schweitzer, P. (2007). Physicochemical characteristics and pollen spectrum of some Algerian honeys. Food Control, 18(1), 52-58. doi:https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2005.08.007
Parvaneh, V. (2011). Food Quality control and chemical testing (Vol. 6 th Edintion): Tehran University Publishing. (in Persian)
Piazza, M., Accorti, M., & Persano Oddo, L. (1991). Electrical conductivity, ash, colour and specific rotatory power in Italian unifloral honeys. Apicoltura, 7(5), 1-63.
Ramzi, M., Kashaninejad, M., Sadeghi Mahoonak, A. R., & Razavi, S. M. A. (2015). Comparison of physicochemical and rheological characteristics of natural honeys with adulterated and sugar honeys. Iranian Foos Science and Technology Research Journal Quarterly, 11(4), 392-407. doi:https://doi.org/10.22067/ifstrj.v1394i11.28083 (in Persian)
Ray, C. G., & Ryan, K. J. (2004). Sherris medical microbiology: an introduction to infectious diseases: McGraw-Hill.
Saxena, S., Gautam, S., & Sharma, A. (2010). Physical, biochemical and antioxidant properties of some Indian honeys. Food Chemistry, 118(2), 391-397. doi:https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2009.05.001
Seiffert, S. N., Tinguely, R., Lupo, A., Neuwirth, C., Perreten, V., & Endimiani, A. (2013). High Prevalence of Extended-Spectrum-Cephalosporin-Resistant Enterobacteriaceae in Poultry Meat in Switzerland: Emergence of CMY-2- and VEB-6-Possessing Proteus mirabilis. Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 57(12), 6406-6408. doi:https://doi.org/10.1128/aac.01773-13
Silici, S., & Kutluca, S. (2005). Chemical composition and antibacterial activity of propolis collected by three different races of honeybees in the same region. Journal of Ethnopharmacology, 99(1), 69-73. doi:https://doi.org/10.1016/j.jep.2005.01.046
Silva, L. R., Videira, R., Monteiro, A. P., Valentão, P., & Andrade, P. B. (2009). Honey from Luso region (Portugal): Physicochemical characteristics and mineral contents. Microchemical Journal, 93(1), 73-77. doi:https://doi.org/10.1016/j.microc.2009.05.005
Smolyakov, R., Borer, A., Riesenberg, K., Schlaeffer, F., Alkan, M., Porath, A., . . . Gilad, J. (2003). Nosocomial multi-drug resistant Acinetobacter baumannii bloodstream infection: risk factors and outcome with ampicillin-sulbactam treatment. Journal of Hospital Infection, 54(1), 32-38. doi:https://doi.org/10.1016/S0195-6701(03)00046-X
Socha, R., Juszczak, L., Pietrzyk, S., Gałkowska, D., Fortuna, T., & Witczak, T. (2011). Phenolic profile and antioxidant properties of Polish honeys. International journal of food science & technology, 46(3), 528-534. doi:https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.2010.02517.x
Tang, S. S., Apisarnthanarak, A., & Hsu, L. Y. (2014). Mechanisms of β-lactam antimicrobial resistance and epidemiology of major community- and healthcare-associated multidrug-resistant bacteria. Advanced Drug Delivery Reviews, 78, 3-13. doi:https://doi.org/10.1016/j.addr.2014.08.003
Taormina, P. J., Niemira, B. A., & Beuchat, L. R. (2001). Inhibitory activity of honey against foodborne pathogens as influenced by the presence of hydrogen peroxide and level of antioxidant power. International Journal of Food Microbiology, 69(3), 217-225. doi:https://doi.org/10.1016/S0168-1605(01)00505-0
Terrab, A., Dı́ez, M. J., & Heredia, F. J. (2002). Characterisation of Moroccan unifloral honeys by their physicochemical characteristics. Food Chemistry, 79(3), 373-379. doi:https://doi.org/10.1016/S0308-8146(02)00189-9
Tong, Z., Zhang, Y., Ling, J., Ma, J., Huang, L., & Zhang, L. (2014). An in vitro study on the effects of nisin on the antibacterial activities of 18 antibiotics against Enterococcus faecalis. PLoS One, 9(2), e89209. doi:https://doi.org/10.1371/journal.pone.0089209
The Quran. An-Nahl, 69. (in Persian)
Viuda-Martos, M., Ruiz-Navajas, Y., Zaldivar-Cruz, J. M., Kuri, V., Fernández-López, J., Carbonell-Barrachina, Á. A., & Pérez-Álvarez, J. (2010). Aroma profile and physico-chemical properties of artisanal honey from Tabasco, Mexico. International journal of food science & technology, 45(6), 1111-1118 doi:https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.2010.02243.x
White, J., & Doner, L. W. (1980). Honey composition and properties (Vol. 335). Washington, DC, USA, Wound Care 4, 155.
Zainoldin, K., & Baba, A. (2009). The effect of Hylocereus polyrhizus and Hylocereus undatus on physicochemical, proteolysis, and antioxidant activity in yogurt. World Academy of Science, Engineering and Technology, 60, 361-366.
)
دوره 8، شماره 3
مهر 1398صفحه 269-284
- تاریخ دریافت: 29 دی 1397
- تاریخ بازنگری: 02 خرداد 1398
- تاریخ پذیرش: 07 خرداد 1398
ارسال نظر در مورد این مقاله