دوره 7، شماره 2 ، تیر 1397، صفحه 119-240
چکیده
دکتر شهرام بیرقی طوسی، گروه پژوهشی فرآوری مواد غذایی، پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی، جهاد دانشگاهی مشهد دکتر ابوالفضل پهلوانلو، گروه زیستفناوری مواد غذایی، مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی دکتر علیرضا حقپرست، گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد دکتر منیرالسادات شاکری، گروه زیستفناوری مواد غذایی، ...
بیشتر
دکتر شهرام بیرقی طوسی، گروه پژوهشی فرآوری مواد غذایی، پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی، جهاد دانشگاهی مشهد دکتر ابوالفضل پهلوانلو، گروه زیستفناوری مواد غذایی، مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی دکتر علیرضا حقپرست، گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد دکتر منیرالسادات شاکری، گروه زیستفناوری مواد غذایی، مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی دکتر هدی شهیری، دانشکده صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان دکتر مصطفی شهیدی نوقابی، گروه شیمی مواد غذایی، مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی دکتر زهرا شیخالاسلامی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی دکتر علیرضا صادقیان، گروه فرآوری مواد غذایی، مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی مهندس مریم عامری، گروه ریزسازوارههای صنعتی، جهاد دانشگاهی مشهد دکتر محمد قربانپور، گروه مهندسی شیمی، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه محقق اردبیلی دکتر داوود کلانتری، گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مهندس نجمه گردنوشهری، گروه ریزسازوارههای صنعتی، جهاد دانشگاهی مشهد دکتر عبدالخالق گلکار، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری دکتر محمد گلی، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد اصفهان (خوراسگان) دکتر اسعد محمدامینی، گروه صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان دکتر بهروز محمدزاده، گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس دکتر سیدمحمود موسوی، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد دکتر معصومه مقیمی، گروه صنایع غذایی و شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی _ واحد گنبدکاووس دکتر هادی مهدویانمهر، شرکت صنایع قهوه پارت سازان دکتر سارا ناجی طبسی، گروه نانوفناوری مواد غذایی، مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی دکتر فریبا نقیپور، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کرج دکتر مصطفی نوروزی، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا
معصومه راعی؛ فخری شهیدی؛ مجید فرهودی؛ سیدمهدی جعفری؛ علی رافع
چکیده
لاکتوفرین یکی از مهمترین ترکیبات زیستفعال بشمار میرود که قادر به افزایش فعالیت سیستم ایمنی و استخوانسازی میباشد. اما این ترکیب نسبت به استرسهای محیطی حساس است. ازاینرو، تولید نوشیدنی فراسودمند از لاکتوفرین ریزپوشانیشده توسط نانوکمپلکسهای حاوی پکتین/ایزولۀ پروتئین آبپنیر (WPI/HMP) در پژوهش حاضر موردبررسی قرار گرفت. ...
بیشتر
لاکتوفرین یکی از مهمترین ترکیبات زیستفعال بشمار میرود که قادر به افزایش فعالیت سیستم ایمنی و استخوانسازی میباشد. اما این ترکیب نسبت به استرسهای محیطی حساس است. ازاینرو، تولید نوشیدنی فراسودمند از لاکتوفرین ریزپوشانیشده توسط نانوکمپلکسهای حاوی پکتین/ایزولۀ پروتئین آبپنیر (WPI/HMP) در پژوهش حاضر موردبررسی قرار گرفت. تشکیل نانوکمپلکس در غلظت کلی بیوپلیمر (w/w) 0/4 درصد در pHهای اسیدی (3، 5/3 و 4) با دو روش اسیدیسازی قبل از اختلاط (Pr-A) و اسیدیسازی بعد از اختلاط (Po-A) انجام گرفت. بهمنظور ریزپوشانی لاکتوفرین این ترکیب به کمپلکس WPI/HMP که در روش (Pr-A) با نسبت 2:1 تشکیلشده بود، افزوده شد. نتایج ارزیابی پتانسیل زتا و بررسی قطر ذرات نشان داد که با افزایش نسبت پکتین میزان بار منفی بیشتر شده و اندازۀ نانوذرات افزایش یافت. بررسی اثر لاکتوفرین ریزپوشانیشده توسط نانوکمپلکس بر ازدیاد سلول استئوبلاست MG63 با استفاده از آزمایش MTT نشان داد که لاکتوفرین ریزپوشانیشده با غلظت 50 میکروگرم در میلیلیتر رشدی معادل کنترل مثبت داشته و بهدلیل اینکه نمونۀ لاکتوفرین خالص با غلظت 50 میکروگرم در میلیلیتر دارای 16 درصد افزایش رشد نسبت به کنترل مثبت بوده است میتوان نتیجه گرفت که تقریباً تمامی لاکتوفرین در ترکیب یادشده ریزپوشانیشده و یا با اتصال به کمپلکس از دسترس سلول دور مانده است. لاکتوفرین ریزپوشانیشده با غلظت 100 میکروگرم در میلیلیتر توسط نانوکمپلکس، رشدی معادل 113 درصد دارد و ازنظر آماری در سطح لاکتوفرین خالص با غلظت 50 میکروگرم در میلیلیتر قرار میگیرد.
سارا نیاستی؛ محمدحسین حدادخداپرست؛ الناز میلانی؛ آرش کوچکی
چکیده
در این پژوهش، امکان استفاده از فناوری اکستروژن در تولید مکمل فیبری فراسودمند از فراوردههای جانبی صنایع تبدیلی گوجهفرنگی و برنج (تفالۀ گوجهفرنگی و سبوس برنج) بررسی شد. از طرح مرکب مرکزی چرخشپذیر بهمنظور ارزیابی متغیرهای فرایند و فرمولاسیون شامل سرعت چرخش مارپیچ (160-120 دور بر دقیقه)، رطوبت (18-12 درصد) و نسبت تفالۀ گوجهفرنگی ...
بیشتر
در این پژوهش، امکان استفاده از فناوری اکستروژن در تولید مکمل فیبری فراسودمند از فراوردههای جانبی صنایع تبدیلی گوجهفرنگی و برنج (تفالۀ گوجهفرنگی و سبوس برنج) بررسی شد. از طرح مرکب مرکزی چرخشپذیر بهمنظور ارزیابی متغیرهای فرایند و فرمولاسیون شامل سرعت چرخش مارپیچ (160-120 دور بر دقیقه)، رطوبت (18-12 درصد) و نسبت تفالۀ گوجهفرنگی به سبوس برنج (50:50، 25:75 و 75:25 درصد وزنی:وزنی) استفاده شد و ویژگیهای عملکردی و فیزیکوشیمیایی شامل شاخص جذب آب، تورم، میزان سختی و فیبر رژیمی محلول فراوردۀ بافتدادهشده موردارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش همزمان متغیرهای سرعت چرخش مارپیچ و نسبت تفالۀ گوجهفرنگی به سبوس برنج، شاخص جذب آب فراورده افزایش یافت. افزایش همزمان رطوبت و نسبت تفالۀ گوجهفرنگی به سبوس برنج میزان تورم را افزایش داد. سختی بافت مکمل فیبری با افزایش سطوح افزودن تفالۀ گوجهفرنگی به سبوس برنج افزایش یافت و افزایش سرعت چرخش مارپیچ سبب افزایش میزان فیبر رژیمی محلول گردید. مطابق نتایج بهدستآمده در تحقیق حاضر، شرایط بهینۀ فراوری مکمل فیبری در شرایط تحت بررسی با اهداف افزایش شاخص جذب آب، تورم، میزان فیبر رژیمی محلول و کاهش سختی شامل شاخص جذب آب 4/64 گرم بر گرم، میزان تورم 4/61 میلیلیتر بر گرم، میزان سختی 89/08 نیوتن، فیبر رژیمی محلول 11/09 درصد، میزان رطوبت خوراک 14/06 درصد، نسبت تفالۀ گوجهفرنگی به سبوس برنج 26/43 درصد و سرعت چرخش مارپیچ 120 دور بر دقیقه، تعیین گردید.
امید اسدی فارسانی؛ معظمه کردجزی؛ بهاره شعبانپور؛ سیدمهدی اجاق؛ انیسه جمشیدی
چکیده
باتوجهبه میزان بالای اسیدهای چرب غیراشباع موجود در عضلۀ ماهی و افزایش تقاضای مواد غذایی آمادۀ مصرف مثل ناگت، اثر عصارۀ جلبک قهوهای (Iyengaria stellate) بر عمر ماندگاری و خواص حسی فیلۀ ناگت ماهی قزلآلای رنگینکمان (Oncorhynchus mykiss) طی نگهداری در فریزر (18- درجۀ سانتیگراد) بررسی شد. تیمارهای موردبررسی شامل: شاهد (فیلۀ ناگت بدون غوطهوری در محلول ...
بیشتر
باتوجهبه میزان بالای اسیدهای چرب غیراشباع موجود در عضلۀ ماهی و افزایش تقاضای مواد غذایی آمادۀ مصرف مثل ناگت، اثر عصارۀ جلبک قهوهای (Iyengaria stellate) بر عمر ماندگاری و خواص حسی فیلۀ ناگت ماهی قزلآلای رنگینکمان (Oncorhynchus mykiss) طی نگهداری در فریزر (18- درجۀ سانتیگراد) بررسی شد. تیمارهای موردبررسی شامل: شاهد (فیلۀ ناگت بدون غوطهوری در محلول عصارۀ جلبک) و سایر موارد (فیلۀ ناگت با غوطهوری در محلول 1، 2 و 3 درصد عصارۀ جلبک) بود. ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی ناگت ماهی قزلآلای رنگینکمان پس از اعمال تیمار و نیز طی زمان صفر، 1، 2 و 3 ماه نگهداری در دمای 18- درجۀ سانتیگراد صورت پذیرفت. طبق نتایج طی دورۀ نگهداری در تمامی تیمارها میزان بازده و رطوبت کاهش یافت. اما در تمام تیمارها طی دورۀ نگهداری میزان چربی و چروکیدگی کاهش معنیدار (0/05>P) و میزان پراکسید (PV)، اسید چرب آزاد (FFA) و تیوباربیتوریک اسید (TBA) افزایش معنیداری را نشان دادند (0/05>P). در پایان دورۀ نگهداری، بیشترین میزان بازده، پیوستگی بافت، شاخص روشنایی (L)، شاخص زردی (b)، کمترین میزان چروکیدگی، قابلیت ارتجاعی، خاصیت چسبندگی بافت و چربی متعلق به تیمار 1 درصد بود. ازطرفی بیشترین میزان سختی، خاصیت چسبندگی، نیروی چسبندگی، قابلیت جویدن بافت، شاخص قرمزی (a) و کمترین میزان رطوبت،FFA ، PV، TBA و نیروی چسبندگی تحت تیمار 3 درصد حاصل شد. بنابراین، کاربرد عصارۀ جلبک قهوهایبه میزان 3 درصددر کاهش نرخ فساد شیمیایی و بهبود وضعیت حسی فیلۀ ناگت ماهی قزلآلای رنگینکمان طی نگهداری در دمای 18- درجۀ سانتیگراد بهترین عملکرد را نشان داده است.
فرزانه مهرابی؛ سیدعلی جعفرپور؛ قربانعلی نعمتزاده
چکیده
کمّیت و کیفیت چربی استخراجشده از ریزجلبکها شدیداً متأثر از روش انتخابی برای تخریب و شکستن سلولها و نوع حلال میباشد. در این پژوهش با مقایسۀ چندین ماده و روش متفاوت، شامل آنزیم (سلولاز و فلورزایم)، التراسوند و هموژنایزر با سطوح مختلف و حلالهای آب، اتانول و متانول مؤثرترین شیوۀ تخریب سلولهای ریزجلبکی Dunaliella Salina و بهترین حلال ...
بیشتر
کمّیت و کیفیت چربی استخراجشده از ریزجلبکها شدیداً متأثر از روش انتخابی برای تخریب و شکستن سلولها و نوع حلال میباشد. در این پژوهش با مقایسۀ چندین ماده و روش متفاوت، شامل آنزیم (سلولاز و فلورزایم)، التراسوند و هموژنایزر با سطوح مختلف و حلالهای آب، اتانول و متانول مؤثرترین شیوۀ تخریب سلولهای ریزجلبکی Dunaliella Salina و بهترین حلال بهمنظور استخراج اسیدهای چرب موردبررسی قرار گرفت. براساس نتایج آنزیمی میزان روغن استخراجی با سطح سلولاز 3 درصد و فلورزایم 1/5 درصد برابر 2/04 گرم بر لیتر برحسب وزن خشک جلبک، التراسوند میزان روغن استخراجی 1/61 گرم بر لیتر در مدت زمان 3 دقیقه و ترکیب روشهای آنزیمی و هموژنایزر 2/26 گرم بر لیتر ثبت گردید. ازطرفی میزان اسیدهای چرب C18:1، C16:0 و C18:2 استخراجی در بین 3 حلال مختلف اتانول بهترتیب به میزان 8/22، 1/08 و 5/18 درصد ثبت گردید. نتایج بهدستآمده از این پژوهش، ترکیب روشهای آنزیمی و هموژنایزر برای تخریب دیوارۀ سلولی و استخراج اسیدهای چرب با حلال اتانول را بهعنوان راهکاری مناسب و مؤثر پیشنهاد مینماید.
الهام زایرزاده؛ مصطفی مظاهری طهرانی؛ سمیرا یگانهزاد؛ محبت محبی
چکیده
باتوجهبه اهمیت یافتن جایگزینهای مناسب برای پودرکاکائو، ترکیب شیمیایی، ویژگیهای فیزیکوشیمیایی و عملکردی، خصوصیات فیزیکی و جریانپذیری (زاویۀ ریپوز، ضریب هاسنر و اندیس تراکمپذیری کار)، همچنین ویژگیهای حرارتی، آنتیاکسیدانی و حسی آرد سویای برشتهشده در فرایند حرارتی دانههای سویا در دمای 165 درجۀ سانتیگراد، در زمانهای ...
بیشتر
باتوجهبه اهمیت یافتن جایگزینهای مناسب برای پودرکاکائو، ترکیب شیمیایی، ویژگیهای فیزیکوشیمیایی و عملکردی، خصوصیات فیزیکی و جریانپذیری (زاویۀ ریپوز، ضریب هاسنر و اندیس تراکمپذیری کار)، همچنین ویژگیهای حرارتی، آنتیاکسیدانی و حسی آرد سویای برشتهشده در فرایند حرارتی دانههای سویا در دمای 165 درجۀ سانتیگراد، در زمانهای 4، 6، 8، 10 و 12 دقیقه بررسی شد. مقادیر عناصر کلسیم، سدیم، آهن، روی، منگنز، مس و منیزیم با اعمال فرایند برشتهکردن در نمونهها افزایش نشان داد. با افزایش زمان برشتهکردن، زاویۀ ریپوز در نمونهها کاهش نشان داد. ضریب هاسنر و اندیس تراکمپذیری کار بهترتیب در نمونۀ آرد خام سویا 1/51 و 33/33 بود و پس از برشتهکردن به 1/40 و 28/73 کاهش یافت. پژوهش نشان داد آرد سویا دارای جریانپذیری نسبتاً ضعیفی است و در محدودۀ پودرهای روان قرار نمیگیرد. پارامتر رنگی L* که بهعنوان شاخص دما ـ زمان در فرایند برشتهکردن مواد غذایی (نظیر قهوه و کاکائو) مورداستفاده قرار میگیرد، با افزایش زمان کاهش یافت. نتایج حاصل از بررسی فعالیت آنتیاکسیدانی نشان داد که با افزایش زمان، فعالیت ضدرادیکالی و مقدار فنول کل در نمونهها افزایش یافت و همبستگی معنیداری بین میزان فنول و فعالیت ضدرادیکالی مشاهده گردید (0/05>P). تجزیهوتحلیل حرارتی نمونه نشاندهندۀ پایداری حرارتی بالای آرد سویای برشته میباشد. نتایج ارزیابی حسی نشان داد نمونۀ آرد برشتهشده برای 8 دقیقه را به لحاظ پذیرش کلی، قابل مقایسه با پودر کاکائو میباشد.
ماندانا خورسند؛ مجید علیآبادی؛ جلیل جراحیفریز
چکیده
دونات یک نوع اسنک سرخشدۀ شیرین است که بهعنوان میانوعده از آن استفاده میشود. کیفیت دونات سرخشده به ظاهر (رنگ، شکل و درخشندگی)، عطروطعم، بافت و ارزش تغذیهای آن بستگی دارد. در این پژوهش مقدار صفر، 15 و 30 درصد آرد سویا و آرد عدس جایگزین آرد گندم در نمونههای دونات شد و تأثیر آن بر عوامل مؤثر بر کیفیت دونات مثل رنگ، بافت، تخلخل، حجم، ...
بیشتر
دونات یک نوع اسنک سرخشدۀ شیرین است که بهعنوان میانوعده از آن استفاده میشود. کیفیت دونات سرخشده به ظاهر (رنگ، شکل و درخشندگی)، عطروطعم، بافت و ارزش تغذیهای آن بستگی دارد. در این پژوهش مقدار صفر، 15 و 30 درصد آرد سویا و آرد عدس جایگزین آرد گندم در نمونههای دونات شد و تأثیر آن بر عوامل مؤثر بر کیفیت دونات مثل رنگ، بافت، تخلخل، حجم، میزان رطوبت و میزان روغن طی زمان سرخکردن (0، 2، 4، 6 و 8 دقیقه) موردبررسی قرار گرفت. در پایان نیز ارزیابی حسی بهمنظور تعیین تأثیر آرد سویا و آرد عدس بر پذیرش دونات ازنظر مصرفکنندگان، انجام شد. نتایج نشان داد جایگزینی آرد سویا و آرد عدس موجب کاهش ازدستدادن رطوبت و جذب روغن و همچنین کاهش حجم، تخلخل و روشنایی در نمونهها نسبت به نمونۀ شاهد گردید. 30 درصد آرد سویا در فرمولاسیون دونات توانست 20 درصد حفظ رطوبت را افزایش و 10 درصد جذب روغن را کاهش دهد. در طی مدت زمان سرخکردن نیز a* افزایش یافت که در نمونههای حاوی آرد سویا این پارامتر بهطور معنیداری بیشتر از سایر نمونهها بود. نتایج آزمون حسی نشان داد که نمونۀ حاوی 15 درصد آرد سویا امتیاز پذیرش کلی بیشتری ازنظر ارزیابان حسی داشت.
امین عمری؛ ناصر بهروزی خزاعی؛ فاروق شریفیان
چکیده
در این پژوهش قارچ خوراکی دکمهای بهصورت کامل، با استفاده از خشککن ترکیبی مایکروویو ـ جریان هوای گرم در دو حالت چگالی توان ثابت و متغیر با سطوح چگالی توان (1/5، 2 و 2/5 وات بر گرم) و 3 سطح دمای 23 (محیط)، 50 و 70 درجۀ سلسیوس برای جریان هوای گرم ورودی خشک شد.سپس راندمان خشککردن و کیفیت نهایی محصول خشکشده (رنگ و ظرفیت بازجذبی) مورد ارزیابی ...
بیشتر
در این پژوهش قارچ خوراکی دکمهای بهصورت کامل، با استفاده از خشککن ترکیبی مایکروویو ـ جریان هوای گرم در دو حالت چگالی توان ثابت و متغیر با سطوح چگالی توان (1/5، 2 و 2/5 وات بر گرم) و 3 سطح دمای 23 (محیط)، 50 و 70 درجۀ سلسیوس برای جریان هوای گرم ورودی خشک شد.سپس راندمان خشککردن و کیفیت نهایی محصول خشکشده (رنگ و ظرفیت بازجذبی) مورد ارزیابی قرار گرفت.بیشترین مقدار راندمان خشککردن در حالت چگالی توان ثابت 1/5 با دمای 23 درجۀ سلسیوس، 44/44 درصد بهدست آمد. نتایج ارزیابی پارامترهای رنگی نشان داد که محصول خشکشده در حالت چگالی توان ثابت کیفیت ظاهری (رنگ) بهتری نسبت به حالت متغیر داشت و افزایش سطوح چگالی توان و کاهش دما باعث کاهش کیفیت محصول از بابت رنگ شد. همچنین محصول خشکشده با چگالی توان ثابت در مقایسه با چگالی توان متغیر و استفاده از هوای گرم نسبت به هوای محیط باعث افزایش ظرفیت بازجذبی محصول شد.
سمانه قاسمیان؛ رضا عابدینی
چکیده
امگا-3 یکی از اسیدهایی است که در ساختمان برخی چربیها وجودداشته و در سلامت انسان نقش ضروری ایفا میکند. لذا تحقیقهای گستردهای بهمنظور تغلیظ و خالصسازی امگا-3 از روغن ماهی انجام گرفته است. در این پژوهش، به بررسی کارایی فرایند غشایی در تغلیظ اسیدهای چرب امگا-3 بلندزنجیر موجود در فانوس ماهی که حاوی 25/23 درصد امگا-3 بوده، پرداخته شده ...
بیشتر
امگا-3 یکی از اسیدهایی است که در ساختمان برخی چربیها وجودداشته و در سلامت انسان نقش ضروری ایفا میکند. لذا تحقیقهای گستردهای بهمنظور تغلیظ و خالصسازی امگا-3 از روغن ماهی انجام گرفته است. در این پژوهش، به بررسی کارایی فرایند غشایی در تغلیظ اسیدهای چرب امگا-3 بلندزنجیر موجود در فانوس ماهی که حاوی 25/23 درصد امگا-3 بوده، پرداخته شده است. بهمنظور ساخت غشاء، از پلیمر ELVALOY®4170 استفاده شد و غشاء به روش ترسیب بهواسطۀ غوطهوری تهیه شد. ساختار غشای حاصله ازطریق میکروسکوپ الکترونی روبشی موردارزیابی قرار گرفت. در فرایند تغلیظ، اثرات 3 پارامتر شامل دمای فرایند، فشار و نرخ همزدن به روش آماری سطح پاسخ Box-Behnken موردمطالعه قرار گرفتند. تصاویر میکروسکوپ الکترونی غشاء نشان داد غشای حاصله متشکل از ساختاری متخلخل به همراه یک لایۀ فوقانی چگال بسیار نازک بوده است. نتایج بهدستآمده از آزمون تغلیظ به روش آنالیز واریانس موردارزیابی قرار گرفت و نشان داد که در بین پارامترهای موردبررسی، دما از بیشترین تأثیر در فرایند تغلیظ برخوردار بوده است. علاوهبر این، رفتار گرفتگی غشاها در دور همزدنهای مختلف موردبررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که کمترین گرفتگی در حالت همزدن برابر با 100 دور در دقیقه اتفاق افتاد. در بین شرایط مختلف فرایند تغلیظ، بیشترین تغلیظ امگا-3 در دمای 40 درجۀ سلسیوس، فشار 5 بار و شدت همزدن صفر و برابر با 37/32 درصد وزنی بود.